Zabiegi angioplastyki wieńcowej u chorych ze stabilną chorobą niedokrwienną serca oraz granicznymi wynikami FFR zmniejszają dolegliwości dławicowe i poprawiają jakość życia.
Fizjologiczna ocena istotności hemodynamicznej granicznych zmian w nasierdziowych tętnicach wieńcowych u pacjentów ze stabilną chorobą niedokrwienną serca za pomocą FFR (ang.: fractional flow reserve, cząstkowa rezerwa przepływu) ma już ugruntowaną pozycję w codziennej praktyce klinicznej. Wcześniejsze badania wykazały, że wyniki zabiegów PCI (ang: percutaneus coronary intervention, przezskórna angioplastyka wieńcowa) przeprowadzanych pod kontrola FFR są lepsze niż u pacjentów, u których zabiegi wykonano jedynie pod kontrolą angiograficzną. Uznanym punktem odcięcia dla istotności hemodynamicznej zmiany jest wartość FFR <0,8. Dość często w codziennej praktyce klinicznej spotykamy się jednak z granicznymi wartościami pomiarów, czyli tak zwaną „szarą strefą FFR” zawierającą wyniki pomiędzy 0,75-0,8. Część badań klinicznych wskazuje na brak korzyści klinicznych z wykonywania angioplastyki wieńcowej u tej grupy chorych, stanowiących nawet 2% pacjentów.
W trakcie ostatniego kongresu Euro PCR w Paryżu, Barry Hennigan ( Mater Private Hostpial w Cork, Irlandia) zaprezentował wyniki badania Grey Zone FFR Study porównujące wyniki angioplastyki wieńcowej oraz optymalnej terapii farmakologicznej u chorych ze stabilną chorobą wieńcową i graniczną wartością FFR.
Do badania włączono 110 pacjentów z jednonaczyniową, stabilną chorobą niedokrwienną serca i wynikiem FFR 0,75-0,82. Poza pomiarem FFR oznaczano również CFR (ang.: coronary flow reserve, rezerwa przepływu wieńcowego) oraz wykonano rezonans magnetyczny serca z oceną niedokrwienia mięśnia sercowego. Po ocenie MRI pacjenci randomizowani byli do grupy angioplastyki wieńcowej lub terapii farmakologicznej. Z badania wyłączono chorych z istotnymi zmianami w innych naczyniach wieńcowych, zwężeniem w pniu lewej tętnicy wieńcowej oraz przeciwwskazaniami do wykonania FFR. Pierwszorzędowym punktem końcowym badania było nasilenie dolegliwości dławicowych i ocena jakości życia za pomocą kwestionariusza SAQ (ang.: Seattle angina questionnaire) po 3 miesiącach od randomizacji.
Po raz pierwszy u tej grupy pacjentów oceniano również niedokrwienie mięśnia sercowego za pomocą MRI. Istotne niedokrwienie opisano jako zmiany obejmujące powyżej 25% grubości ściany lewej komory w dwóch lub więcej segmentach lub w jednym segmencie powyżej 50% grubości ściany. W grupie z pośrednim wynikiem FFR istotnie niedokrwienie w MRI wykazano u 17,4% pacjentów, natomiast jakiekolwiek zmiany niedokrwienne u 24,4% chorych.
Po 3 miesiącach wykazano istotną redukcję objawów (p=0,035) i poprawę jakości życia (0,012), mierzonych za pomocą kwestionariusza SAQ, w grupie PCI. Szczególną poprawę po zabiegu PCI obserwowano u chorych, u których w badaniu MRI wykazano niedokrwienie mięśnia sercowego (89% vs. 53%, p=0,046).
Grupa poddana zabiegowi PCI była również poddana badaniu MRI również po 3 miesiącach od zabiegu. W kontroli wykazano spadek obecności istotnego niedokrwienia do 7,3% chorych, a jakiegokolwiek niedokrwienia do 12,2%.
W podsumowaniu komentatorzy podkreślają, że istotny efekt na wyniki badania może mieć jednak efekt placebo, ponieważ pacjenci w grupie leczenia farmakologicznego nie byli poddani procedurze pozorowanej (ang.: sham procedure). Zwrócono również uwagę na techniczne aspekty wykonania badania FFR. Autorzy informowali, że około 15% chorych z granicznym wynikiem FFR w pierwszym pomiarze przeszło do grupy z istotnym niedokrwieniem (FFR<0,75) po zwiększeniu dawki adenozyny (wlew dożylny 200 mcg/kg/min), pacjenci zostali również pouczeni o konieczności powstrzymania się od spożywania napojów zawierających kofeinę na 24h przez zabiegiem. Zdaniem autorów zabiegi te pozwoliły dodatkowo zminimalizować ilość pacjentów z graniczną wartością FFR.
Sami autorzy zwracają jednak uwagę na konieczność ostrożnej interpretacji wyniku badania u pacjentów z zagrożonym dużym obszarem miokardium, np. ze zwężeniem w proksymalnym odcinku gałęzi przedniej zstępującej i zalecają indywidualną ocenę stanu klinicznego chorego oraz morfologii zmiany przed podjęciem decyzji o odroczeniu zabiegu angioplastyki wieńcowej w przypadku granicznych wartości FFR.
[button type=”bd_button btn_middle” url=”https://e-aki.pl/2018/09/12/quiz-szara-strefa-pomiarow-ffr-wyniki-badania-grey-zone-ffr-study/” target=”” button_color_fon=”#3fc2da” button_text_color=”#FFFFFF” ]SPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ I ROZWIĄŻ QUIZ[/button]
